Aşılama tedavisi, çocuk sahibi olamayan çiftlerde alternatif olarak kullanılan tedavi yöntemlerinden biridir. Düzenli ve korunmasız olarak cinsel birliktelik yaşayan ancak istemelerine rağmen bebek sahibi olamayan bireyler çözüm arayışı ile doktora başvurabilir. Öncelikli olarak kişilerin bu tedaviye başlamadan önce 1 yıl süresince düzenli olarak cinsel birliktelik yaşamaları gerekir. Bu sürecin ardından şikayet devam ettiği takdirde aşılama ya da farklı bir tedavi yöntemi ile çözüm arayışına girilebilir.
Çiftlerde bebek sahibi olunamayan durumların en önemli sebeplerinden birisi infertilite (kısırlık) belirtisidir. İnfertilite kadın ve erkeklerde farklı nedenlere bağlı olarak görülebilir. Kişilerin genetik yapıları ya da belirli faktörlerden kaynaklı olarak infertilite belirtileri görülebileceği gibi bazı önemli hastalıklar da infertiliteyi tetikleyecek etkilere sahip olabilir. İnfertilite tanısı konulan hasta kadın ya da erkek olarak farklı yöntemleri ile tedavilerine başlanır.
Aşılama Tedavisi Nedir?
Aşılama tedavisi, bebek sahibi olmalarına engel teşkil eden kısırlık tanısı konulan hastalar üzerinde uygulanan tedavi yöntemlerinden biridir. Bu tedavi yöntemi ile çiftlerin çocuk sahibi olmaları için tedavi sürecine başlanabilir. Aşılama tedavisine başlanabilmesi için hastanın doktor kontrolünde bazı tetkiklerinin yapılması ve bu tedavinin gerekli olduğu kararına varılması gerekir. Aşılama tedavisine başlamadan önce kadın rahmi vajinal ultrasonografi ile detaylı bir şekilde incelenir. Ayrıntılı bir incelemenin ardından üreme sistemi değerleri hakkında bilgi veren FSH, LH, TSH, testosteron, prolaktin, estradiol gibi hormon değerlerine bakılır.
Hormon değerlerinin dışında rahim filmi çekme yöntemi ile kadında bulunan rahim boşluğu ve fallop tüplerin olası bir tıkanıklığa karşı kontrolleri gerçekleştirilir. Aşılama tedavisinin başarılı olarak uygulanabilmesi için fallop tüplerinde tıkanıklıkların olmaması önemlidir. Bu durum erkeklerde ise sperm analizi yapılarak incelemeler gerçekleştirilir. Laboratuvar ortamında erkekten alınan sperm örneğinden kalitesi, sayısı gibi değerlere dikkat edilir. Çiftler üzerinde yapılan bu incelemelerin ardından açıklanamayan infertilite tanısı konulduğu takdirde aşılama tedavisine başlanabilir.
Aşılama tedavisi normal üreme sistemine ek olarak uygulanabilen yardımcı üreme yöntemlerinden biridir. Bu işlemde erkekten alınan sperm örneği plastik ve ince yapıda bir kanal yardımıyla kadının rahmine yerleştirilir. Başka bir ifade ile çiftlerin normal yöntemlerle yaşadığı cinsel birliktelik dışında erkekte bulunan spermin kadında bulunan yumurta ile bir araya getirme işlemi gerçekleştirilir. Bu sebeple yardımcı üreme yöntemleri arasında aşılama yöntemine de yer verilebilir.
Aşılama Tedavisi Nasıl Yapılır?
Aşılama tedavisi olası bir kısırlık durumunda çiftlerin bebek sahibi olma olasılıklarını artırabilecek etkiye sahiptir. Aşılama tedavisinin uygulanmasına karar verildiğinde dikkat edilecek ilk nokta tedavinin zaman dilimidir. Kadının yumurtalığı üzerinde işlem gerçekleşeceği için aşılama tedavisinin kadının yumurtlama döneminde tercih edilmesi olumlu sonuç alabilmek için önemlidir. Aksi takdirde yumurta ile spermin buluşturulması mümkün olamayacağı gibi tedavi de başarısızlıkla sonuçlanabilir. Düzenli adet döngüsüne sahip olan kadınlarda yumurtlama dönemi bir sonraki adet başlangıcından 14 gün önce gerçekleşir. Ancak düzensiz bir adet döngüsü varsa bu durumda ovülasyon testleri ve kan tahlilleri ile doğru zaman tespit edilebilir.
Aşılama tedavisinin ilk aşamasında erkekten sperm alınır. Alınan bu sperm özel bir solüsyonda yıkanır ve sağlıklı olarak nitelendirilen sperm örnekleri işlem için ayrılır. Bunun yanı sıra kadın vajinasında işlem anında kolaylık sağlamak adına vajinaya bir alet yerleştirilir. Spekulum adı verilen bu alet ile kadının vajinasında işlem gerçekleştitilrebilecek kadar bir açıklık elde edilir. Ardından ince bir kanal yardımıyla spermler vajina içerisine enjekte edilir. Bu işlemde dikkat edilen nokta ise spermlerin yumurta ile eşleşme olasılığını artıracak alana bırakılmalıdır. Böylece spermlerin herhangi bir engele takılmadan yumurtaya ulaşması sağlanmaya çalışılır.
Kadınlarda Aşılama Tedavisi Nasıl Uygulanır?
Kadın hastaların bazılarında yumurtalık yapısında çatlama görülmediği gibi yumurtlama durumunun hiç yaşanmadığı anlar da görülebilir. Özellikle yumurta çatlamasında sorun yaşanan durumlar çoğunlukla polikistik over sendromuna sahip olan kadınlarda görülebilir. Yumurtaların yeterli oranda büyüme göstermediği anlarda doktor yönlendirmesi ile kullanılan ilaçlar sayesinde yumurtalarda büyüme görülmesi için uyarıcı etki yakalanabilir.
Büyüklüğün yeterli oranda sağlanmasının ardından yumurta çatlatma iğnesi yardımı ile normal seyrinde, beklenen şekilde yumurta çatlatma adımı tamamlanmaya çalışılır. Yumurta çatlatma için uygulanan işlemden yaklaşık
24-36 saat içerisinde aşılama adımının tamamlanması gerekmektedir.
Erkeklerde Aşılama Tedavisi Nasıl Uygulanır?
Aşılama tedavisinin erkeklerde uygulandığı durumlarda öncelikli olarak, spermiogram testi gerçekleştirilir. Bu test sayesinde sperm sayısı, sperm kalitesi ve sperm hareketliliği gibi belirtiler incelenebilir. Yapılan inceleme sonrasında uzman doktor tarafından tedavinin uygun olup olmadığı durumlar tespit edilir. Eğer ki tedavi için yeterli sperm kriterlerine sahip olmaması durumu görülürse dikkat edilecek önemli noktalar şu şekildedir;
yukarıda yer alan durumlara karşı özen gösterilmesi sperm sayısının artış ve buna bağlı olarak tedavi süresini olumlu etkilemek mümkün olabilir. Erkeklerde aşılama tedavisi uygulanacağı zaman sperm örneği almak ile tedaviye başlanır. Alınan sperm örneği laboratuvar ortamında döllenme işlemi için çalışılır.
Aşılama Tedavisinde Dikkat Edilecek Noktalar Nelerdir?
Aşılama tedavisinin olumlu etki yaratabilmesi için erkek ve kadın olarak çiftlerin dikkat edeceği bazı noktalar bulunur. Bu sayede başarılı sonuç elde etme olasılığını artırmak mümkün olabilir. Aşılama işlemi öncesinde dikkat edilecek önemli noktalar şu şekildedir;
-
İşlemin etki oranını artırabilmek adına aşılama tedavisine başlamadan yaklaşık 2 gün öncesinde alkol ve sigara gibi kötü etki yaratacak alışkanlıktan uzak durulmalıdır.
-
Erkek hastalarda başarı oranını artırmak ve sperm kalitesini iyileştirmek adına işlemden bir süre önce cinsel ilişki ve boşalma durumlarının önlenmesi gerekmektedir. Ortalama bu cinsel ilişki perhizi 2-3 gün olarak belirtilebilir.
Aşılama Tedavisi Sonrası Nasıl Bir Süreç İzlenir?
Aşılama sürecinin sonrası özellikle bekleme gerektiren anlar çiftler için stresli olabilecek bir dönemdir. Özellikle stres altında olmak işlemin olumsuz yönde etkileyebilir. Bu süreçte yapılacak en ufak müdahalenin bile işlemin başarısızlıkla sonuçlanmasına etkisi olabilir. Aşılama tedavisinin başarı oranı yapılan araştırmalara bağlı olarak yaklaşık %20 olduğu belirtilebilir.
Aşılama tedavisi sonrası kadınlar için ayrıca hassasiyet gerektirebilir. İşlemin ardından anne adayının dinlenmesi gerekir. Aşılama yapıldıktan sonra yaklaşık 20 dakika kadar dinlenmek de önemli olarak görülebilir. Daha sonraki süreçte rutin yaşantıya dönmek mümkün olur. Hastaların bünyesine bağlı olarak bazı anlarda işlem sonrasında ilk bir kaç gün adet ağrısı tarzında bir sancı görülebilir.
Bunun yanı sıra işlemi izleyen bir iki günlük sürede lekelenme görülmesinin de normal olduğu belirtilebilir. Aşılama işleminin başarılı olup olmadığını görmek için iki haftalık bekleme süresine ihtiyaç duyulur. Belirtilen bu sürenin ardından kanda gebelik tahlili ile işlemin sonucu kontrol edilebilir.
Hangi Durumda Aşılama Tedavisi Tercih Edilebilir?
Çiftlerin bebek sahibi olmaları üzerinde etkili olabilen ve gerekli olarak görüldüğü durumlarda alternatif tedavi yöntemleri arasında gösterilen aşılama tedavisi farklı durumlara bağlı olarak tercih edilebilir. Aşılama tedavisinin en çok uygun görüldüğü ve sıklıkla tercih edildiği durumlar şu şekilde;
-
Sperm sayısında yetersizlik
-
Açıklanamayan infertilite
-
Erken evre endometriozis
-
Sperm hareketlerinin düşük olması
yukarıda yer alan sebeplere bağlı olarak aşılama tedavisi tercih edilebilir. Bunların yanı sıra bazı çiftlerde görülebilen tek başına sperm morfoloji probleminin görüldüğü durumlarda ilk adım olarak tüp bebek tedavisi tercih etmek yerine aşılama tedavisi de tercih edilebilir. Elbette bu duruma morfolojik sorunun boyutu önemli olarak görülür.
Aşılama Tedavisi Ne Kadar Sürer?
Aşılama tedavisi kadın ve erkekler üzerinde yapılan müdahaleler olarak farklı şekillerde uygulanabilir. Genellikle aşılama süresi 15 günlük zaman diliminde gerçekleştirilebilir. Aşılama tedavisinde erkekler için önemli olan adım sperm örneği alınan adımdır. Kadınlar için ise belirtilen 15 günlük süre içinde 2-3 defa ultrasonografi takibi için çağrıldığı gibi son aşama olan aşılama adımı içinde kontrole çağrılmaktadır.
Aşılama İşlemi Kaç Defa Tekrar Edilebilir?
Aşılama tedavisinde başarı oranı her tekrarda ortalama %10 ile %30 oranında değişiklik gösterir. Bu işlemin 3 defa tekrar edilmesine rağmen başarılı sonuç elde edilemediği takdirde tüp bebek tedavisi gibi farklı bir yönteme geçilmesi önerilir. Bunun yanı sıra aşılama tedavisini 6 defa tekrar etmek mümkündür.
Aşılama Tedavisinde Fiyatlar Ne Kadardır?
Aşılama tedavisi de doktor kontrolünde gerçekleştirilen pek çok işlemde olduğu gibi tedavinin yapılacağı kuruma bağlı olarak fiyatlandırmaya sahip olur. Aşılama fiyatları üzerinde hastanenin sunduğu ekipmanların donanımları ve işlemi gerçekleştirecek doktorun tecrübesi etkili olur. Genellikle yardımcı üreme sistemleri arasında daha uygun fiyatlı yöntemler arasında gösterilen aşılama tedavisi, tekrar edilme olasılığı bulunan alternatiflerden biridir. İşlemin nasıl yapıldığı ve ne kadar ücret talep edildiği doktor kontrolünde sonra belirlenebilir. Ayrıca yapılan bu kontroller sonrası aşılama işlemi için hastanın uygun olup olmadığı durumunda tespit edilebilir.
