Bartholin Kisti (Bartholin Apsesi) Ameliyatı
Bartholin kisti, kadınlarda görülen bir hastalık çeşididir. Vajina ağzında bulunan bartholin kisti, ufak boyutu ve yuvarlak şekli ile girişin posterolateral kısmının derinlerinde bulunur ve elle hissedilmeyen bir yapıya sahiptir. Vajinanın her iki yanında 2 adet bartholin bezi bulunur. Yapısal olarak küçük boyutlara sahip olmasından dolayı elle hissedilmesi mümkün olmaz. Kadınların ergenlik dönemi girmeleri ile bu yapılar salgı üretmeye başlar. Cinsel birliktelik anında bartholin bezleri salgı üretir ve penisin vajinaya daha rahat girmesi, kadınların ilişki anında ağrı hissetmemesini sağlar.
Bartholin bezi farklı nedenlere bağlı olarak tıkanabilir. Genellikle enfeksiyonlara bağlı olarak bartholin bezi tıkanması görülebilir. Bu tıkanmadan kaynaklı olarak bartholin bezlerinin salgıladığı sıvı vajen çıkışına ulaşamadığı noktada birikmeler meydana gelir. Sıvı birikimi sonucu oluşan kitleye de bartholin kisti adı verilir. Oluşan bu kistin ileri evrelere ulaşması ve kist içerisinde yer alan sıvıda iltihaplanma olursa da bartholin apsesi meydana gelebilir. Kist tedavi yöntemleri, bölgenin enfekte olması, oluşumun büyüklüğü ve ağrı yapması gibi durumlara bağlı olarak değişkenlik gösterir.
Bartholin Kist Oluşumunda Temel Sebepler Nelerdir?
Bartholin bezleri, vajinada normal nemi salgılamakla görevli olan labia majora kalınlığında olan ve vajina girişinin iki yanında bulunan bir yapıdır. Bartholin bezlerinin sürekli olarak sıvı salgılaması, kanallarda tıkanma oluşması sonucu bezlerde salgı birikmesini meydana getirebilir. Bu da bartolin bezlerinde kist ve ödem oluşumunu tetikler. Zamanla bu kistler apse ve iltihap gibi durumları da beraberinde getirir.
Bartholin kist oluşumu genellikle 20-30 yaş arası kadınlarda yaygın şekilde görülebilir. Yaşın ilerlemesi ile kist oluşumundaki olasılık da azalabilir. Ayrıca kist oluştuğunda herhangi bir müdahale yapılmadığı takdirde bölge enfekte olabilir ve bu da bulaşıcı etki yaratabilir. İleri düzeyde görülen bartolin kisti nadir olarak vulvar kanserine etkide bulunabilir. Bartolin kist oluşumu yaygın olarak görülmekle birlikte bu duruma sebep olan etkenler ise şu şekilde;
yukarıda yer alan etkenler kist oluşumunda etkili olabilecek nedenlerdir. Bunların dışında da farklı sebeplere bağlı olarak gelişebilen bartholin kisti ne ölçüde zarar vereceği tespit edilemeyeceği için belirtilerin görülmesinin ardında doktor kontrolüne gidilmesi önemlidir.
Bartholin Kisti Tedavisi Nasıl Yapılır?
Bartholin kistinin ilk oluşum anında yapı olarak ufak boyutlu olmaları sebebi ile kolay tespit edilemez. Ancak ilerleyen aşamalarda lamia majorun bir yerinde, vajinada ufak ağrısız bir yuvarlak şeklinde kitle haline gelir ve bu sayede tespit edilebilir. Kitlenin enfekte olmasına bağlı olarak ise kist oluşumu gerçekleşir. Tedavi yöntemine karar verilmeden önce de kistin büyüklüğü, tepkimeleri, enfeksiyon riskine bağlı olarak değişkenlik gösterir. Bazı durumlarda herhangi bir müdahaleye gerek kalmadan evde tedavi edilerek iyileşme görülebilir. Bu şekilde tedavinin mümkün olmadığı noktalarda ise bartolin kist ameliyatı gerçekleştirilebilir.
Bartholin kisti duruma ve şartlara bağlı olarak jinekologlar tarafından önerilen tedavi yöntemleri şu şekilde;
Antibiyotik ilaç kullanmak kistin bakteriden kaynaklı iltihaplanması durumunda iyileştirici etki yaratabilir. Ancak antibiyotik tedavisinin etkili olabilmesi için öncelikli olarak kistin oluşumunda etkili olan sebeplerin araştırılması önemlidir. Özellikle tedavide olumsuz etki yaratabilecek durumlara karşı doktor kontrolü sonucunda olumlu görülen ilaçların kullanılması ciddi önem arz edilir.
Bartholin Kisti Belirtileri Nelerdir?
Bartholin kisti enfekte durum söz konusu olmadığında belirti vermeyebilir. Ancak kistin boyutu büyük olursa ve vajina açıklığında yumru şeklinde kendisini belli edebilir. Kistin boyutuna bağlı olabildiği gibi bölgede iltihaplanma olması durumlarına bağlı olarak da belirtiler değişiklik gösterir. Hastalar arasında en sık görülen bartholin kisti belirtileri ise şu şekilde;
yukarıda yer alan belirtiler kist içerisinde oluşan apse boşaltmadığı takdirde devam eder. Dolayısıyla herhangi bir belirti görüldüğü anda uygun tedavi yöntemine başlanması önemlidir. Bu süreçte tedavinin geciktirilmesi sorunun daha da büyümesine yol açabilir.
Bartholin Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Bartholin kistinin apseye dönüşmesi sonucunda genellikle ameliyat ile müdahale tercih edilebilir. Bartolin apsesi tedavisi başlanmadığı takdirde ağrılı bir süreç olarak ilerleme gösterebilir. Bunu önlemek adına ameliyat ile cerrahi işlem uygulanabilir. Bartholin ameliyatı lokal anestezi eşliğinde gerçekleştirilir. İşlem sırasında kist boşluğu temizlenir ve yaklaşık 6 hafta süresince sabit kalacak bir kateter yerleştirilecek ufak bir kesi atılır.
Ameliyatın dışında alternatif tedavi yöntemlerinden birisi de kist marsupializayonudur. Marsupializasyon kistin tekrar etmesi ve ağrı şiddetini artırması durumlarında uygulanabilir. İşlemi gerçekleştiren doktorun insizyon hattında 6 milimetre ölçülerinde kalıcı açıklık oluşması için hattın iki tarafına dikişler atması adımı ile uygulama gerçekleştirilir. Uygulamadan 1-2 gün sonra işlemi desteklemek ve yenilemeyi engellemek adına bölgeye katedral yerleştirilebilir.
Bartholin Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci Nasıl Gelişir?
Bartholin ameliyatı sonrasında cinsel birlikteliğe biraz ara verilmesi önerilir. İşlem sonrası dinlenme sürecinin tedavi üzerinde olumlu etkileri görülebilir. Bartholin kisti üzerinde cerrahi yöntem ile yapılan işlemlerde lokal anestezi kullanılır. Uygulama adımları genellikle basit bir şekilde yürütülürken süre olarak da yaklaşık 20-30 dakika içerisinde tamamlanabilir. İşlemin diğer ameliyatlara oranla daha kolay olmasından kaynaklı olarak iyileşme süreci de hızlı gelişir.
Ameliyatın ardından hasta taburcu edilir ve istirahat etmek için eve gidebilir. Yaklaşık 2 haftalık süre içerisinde ağrıya sebep olabilecek spor aktivitelerinden kaçınılması gereklidir. Ortalama bir ay kadar da cinsel ilişkiden uzak durulması önerilir. ameliyatın ardından 1-1,5 ay içerisinde doktor kontrolüne gelinebilir. Bu kontrollerin ardından tedavinin gidişatına işlemi gerçekleştiren doktor karar verebilir.
Bartholin Kisti Cinsel İlişki Sırasında Patlar Mı?
Bartholin kistinin yuvarlak şeklinden kaynaklı olarak patlama riski olabileceği algısı hastalarda oluşabilir. Özellikle cinsel ilişki anında kistin patlama olasılığı üzerinde sıklıkla durulur. Ancak düşünülenin aksine bartholin kisti ilişki sırasında patlamaya eğilim gösterecek bir yapıda olmaz. Kistin patlaması için bölgeye şiddetli baskı uygulanması gerekir. Ya da sert bir cisim ile müdahale yapılması gibi anlarda bu durum görülebilir. Bu gibi durumların dışında kistin patlaması cinsel ilişki sırasında çok mümkün olarak görülmez.
Bartholin Kisti Neden Tekrar Eder?
Bartholin kisti farklı yöntemlerle tedavi edilebilir. Özellikle ileri seviye apse oluşumlarında dahi etkili tedavi yöntemi ile olumlu sonuç alınabilir. Bunun yanı sıra kist oluşumunun tekrar etme eğilimi göstermesi hastalarda tedirginlik oluşturabilir. Ameliyat ile müdahale edilse bile farklı bir zamanda kist oluşumu tekrar edebilir. Bunun başlıca sebebi ise hastanın genetik olarak bu oluşuma eğilim göstermesidir. Bir diğer sebep ise hastanın bartholin bez kanallarının dar olması gösterilebilir.
Son ihtimal ise her ne kadar etkili ve başarılı ameliyatlar gerçekleştirilirse de yapılan uygulamaların yetersiz kalması ya da işlemin yarım olarak yapılması da kist oluşumunun tekrar etmesinde etkili olabilir.Bu noktada tedaviyi gerçekleştiren doktorun seçiminde dikkatli olmak önemlidir. Bunun yanı sıra tedavi sürecinin diğer cerrahi müdahalelere oranla daha hızlı ve kolay olması kist oluşumuna doğrudan müdahaleyi kolaylaştırmak adına avantaj oluşturabilir.Böylece hastalık her tekrar ettiğinde aynı işlemler uygulanabilir.
Bartholin Kisti Cinsel İlişkiye Girmek İçin Engel Oluşturur Mu?
Bartholin kisti çok ileri düzeyde ve şiddetli belirti göstermediği sürece cinsel ilişkiye girmeye engel oluşturmaz. Bunun yanı sıra kist yapısının büyük boyutlarda olması ilişki esnasında kadınların ağrı ve yanma hissi yaşamasına sebep olabilir. Bu da rahatsızlık vereceği için kist oluşumunun belirti vermesi anında uygun tedavi yöntemlerine başlamasını gerekli kılabilir.
Bartholin Kisti Bakirelerde Görülebilir Mi?
Bartolin kistinin oluşumu üzerinde genetik baskınlık, enfeksiyonlar etkili olabildiği gibi cinsel ilişki yolu ile bulaşan bakteriler yoluyla da görülebilir. Dolayısıyla farklı sebeplere bağlı olarak gelişmesinden kaynaklı olduğu için kişide kist oluşması için cinsel ilişkiye girilme zorunluluğu bulunmaz. Bu duruma bağlı olarak da bakirelerde kist oluşumunun görülmesi de mümkündür. Bunun yanı sıra bartolin kistinin bekaret zarı üzerinde zararlı bir tepkime göstermesi mümkün değildir.
