Erkek İnfertilitesi Nedir?
Erkek infertilitesi, çiftler arasında korunmadan düzenli cinsel birlikteliğe rağmen çocuk sahibi olamama durumuna sebep olan hastalıklardan biridir. Hastalara infertilite tanısı konulabilmesi için 1 yıllık takip süreci geçmesi gerekir. Çiftlerin 1 yıl süresince herhangi bir koruma olmaksızın düzenli cinsel birliktelikte bulunmasının ardından çocuk sahibi olamamışsa ilk bakılan durumlardan biri infertilite belirtileridir. İnfertilite kadın ve erkekte görülebilen hastalıklardan biridir. Çiftlerde ayrı olarak görülebileceği gibi her iki bireyde aynı anda da görülebilen infertilite dünya genelinde etkileri görülen hastalıklardan biridir.
İnfertilite Nedir?
İnfertilite, halk arasında bilinen adı ile kısırlık, çiftlerin çocuk sahibi olmalarını engelleyen bir çeşit hastalıktır. Kısırlık tanısı kadın ve erkeklerde ayrı nedenlere bağlı olarak görülebilen rahatsızlıklardan biridir. Rutin olarak korunmasız cinsel birliktelik yaşayan ve çocuk sahibi olmak isteyen çiftlerin istenen sonuca erişememesinin temel sebepleri arasında infertilite gösterilebilir. Ancak infertilite tanısı konulabilmesi için farklı faktörler dikkate alınır. Bu faktörler kadın ve erkek hastalar için ayrı nitelikler ile dikkate alınır.
İnfertilite tanısı için doktor kontrolüne başvurmadan önce belirli bir süre beklenmesi gerekebilir. Çiftlerde çocuk sahibi olamama durumunun araştırılabilmesi için öncelikli dikkat edilen nokta, yaklaşık 1 yıl süresince bu sorunla karşılaşıyor olmaktır. Ancak burada da istisna olan durumlar olabilir. Erkeklerde iki taraflı inmemiş testis olayı ve kadınlarda 35 yaş üstü gibi durumlarda belirtilen bu sürenin beklenmeden infertilite araştırması yapılabilir. Dolayısıyla kısırlık şikayeti ile doktora başvuran bireylerde belirli noktalara dikkat edilerek çalışmalara yön verilebilir.
İnfertilite Nedenleri Nelerdir?
İnfertilite sorununun nedenleri üçte bir oranında kadına bağlı olarak, üçte bir erkekten kaynaklı olabilirken kalan üçte birlik kısmında ise hem erkek hem kadında aynı anda görülmesidir. Bu oranlar dikkate alındığında infertilite durumunun yaklaşık %50 - %60’lık erkeğe bağlı olarak görülme olasılığı ortaya çıkmaktadır. İnfertilite tanısının hem erkek hem kadın için ayrı olarak konulabilmesinden kaynaklı olası bir belirtiye rastlandığında kadın ve erkek hastalar için nedenler iki farklı şekilde araştırılabilir.
Erkeklerde bulunan üreme sisteminde beyinde bulunan hipotalamus bölgesi başlangıç kabul edilir. Sonraki adım aynı şekilde beynin alt kısmında yer alan hipofiz bezi ile devam ederken testisler sistemin son noktasıdır. Bu sisteme göre olası bir infertilite belirtisine karşı üreme sistemi bölgelerinde kontroller gerçekleştirilebilir. Üreme sistemlerinden kaynaklı olarak gerçekleşebilen infertilitenin nedenleri kadın ve erkek yapıları dikkate alınarak iki şekilde ele alınmalıdır.
Üreme sistemlerinde görülen farklılıklar gibi infertiliteye sebep olan durumlar da farklı nedenlere bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla tanı konulmadan önce erkek infertilitesi nedenleri ve kadın infertilitesi nedenleri olarak inceleme yapmak daha sağlıklı sonuç vermektedir.
Erkek İnfertilitesi Nedenleri Nelerdir?
Erkek infertilitesi nedenleri araştırılırken ilk dikkat edilen nokta anatomik olarak üreme sisteminin son adımı olan testise gelmeden önceki noktalardan kaynaklı olan faktörlerdir. Bunlar üreme sistemini oluşturan ilk noktalar olan hipotalamus ve hipofiz bezlerinin araştırılmasıdır. Beynin bu iki bölümünden kaynaklı olarak erkek infertilitesi görülme olasılığı bulunur. Hipotalamus ve hipofize bağlı olarak infertilite görülen başlıca durumlar şu şekildedir;
-
Beynin hipotalamus ve hipofiz bölümlerinde görülen tümörler
-
Kanlanma bozuklukları
-
Cerrahi işlemlere bağlı olarak gelişen hipofiz işlev bozuklukları
-
Genetik sebepler
-
Hipotalamus veya hipofiz uygulanan cerrahi girişimler
yukarıda yer alan sebeplerin yanı sıra testise bağlı olarak da infertilite durumu görülebilir. Testise bağlı fonksiyon bozukluklarından kaynaklı infertilite görülen durumlardan ise şu şekilde bahsedilebilir;
-
İnmemiş testis durumları
-
Testisin toksik maddelere maruz kalması (kemoterapi, radyoterapi vb)
-
Genetik yapısal bozukluklar
-
Testeron salınımını yeterli olmaması
yukarıda yer alan durumlar da infertilitede ikincil olarak görülen, sperme bağlı gelişen nedenlerdir. Son olarak ise testis içerisinde oluşan spermlerin dışarı atılamaması durumlarında da infertilite durumunun yaşanması söz konusu olabilir. Spermlerin dışarı atılmasını engelleyen durumlardan bir kaçı ise şu şekilde;
-
Sperm hareketlerinde bozukluk
-
Cinsel yolla bulaşan hastalıklar
-
Sperm kanallarının yokluğu
-
Cinsel anlamda fonksiyon bozuklukları
-
Penis şekil bozukluğuna bağlı ilişkiye girememe durumları
-
Prostat ameliyatı sonrası görülen problemler
-
İlaç kullanılmasına bağlı olarak meni kaybının yaşanması
yukarıda yer alan üreme sistemini oluşturan üç önemli nokta erkek infertilitesinin nedenleri olarak görülebilir. Hastaların infertilite şüphesi ile doktora başvurması sonucunda bu sebepler incelenir ve araştırmaların bu durumu desteklemesine bağlı olarak uygun tedaviye başlanabilir.
Erkek İnfertilite Belirtileri Nelerdir?
Erkek infertilite belirtisi olarak net bir tanım yapmak mümkün olmayabilir. Bunun yerine 1-2 yıllık bir süre içerisinde korunmasız olarak cinsel birlikteliğin ardından çocuk sahibi olunamaması infertilite olasılığını güçlendirmektedir. Bununla birlikte farklı hastalıklara bağlı olarak da infertilite gelişmesi söz konusudur. Penisten kaynaklı olarak ortaya çıkan belirtilerin infertilite olma durumuna bağlanması da mümkündür. Genellikle penise bağlı gelişen ve erkek infertilite tanısı için etkili olabilen durumlar şu şekilde;
-
Testiste şişkinlik
-
Peniste akıntı
yukarıda yer alan sebeplerin kaynağı olarak infertilite incelemesi yapılabilir. Bunların yanında belirtilen süre dahilinde çocuk sahibi olamama durumunun da bulunması erkek infertilitesi olasılığını güçlendirmektedir.
Erkek İnfertilitesi Tanısı Neye Bağlı Olarak Konulabilir?
Erkek infertilitesi olasılığı ile doktora başvuran hastaların öncelikli olarak hikayesi detaylı olarak incelenir. Bu adım doktorun hastada olası bir infertilite belirtisi ile karşılanabilmesi adına önemli olarak görülebilir. Ardından yapılan fiziki muayene sonrası erkek hastalar özelinde yapılan ilk işlem semen analizi olmaktadır. Çift olarak doktora başvuran kişilerde kadın üzerinde infertilite araştırması yapmak uzun ve detaylı işlemi kapsayabilir.
Erkek hastalar üzerinde gerçekleştirilecek kontrollerin daha hızlı ilerlemesi adına öncelikli olarak değerlendirmeye almak mümkündür. Erkek infertilitesi tanısı konulması için 3-5 gün aralığında cinsel birliktelik perhizi talep edilebilir. Bunun ardından semen analizi ile etkili olabilecek bir tedavi yöntemine karar verilir. Böylece fazla vakit kaybetmeden infertilite teşhisi konulabileceği gibi hızlı bir tedavi sürecine de girilebilir.
Erkek İnfertilitesi Nasıl Tedavi Edilir?
İnfertilite tedavisi hastanın nedenlerine bağlı olarak farklı şekillerde uygulanabilir. İnfertiliteyi tetikleyen hastalıkların olması ihtimali ve buna bağlı olarak tedavi olunması gereken durumların olması infertilite tedavisinin adımları üzerinde etkili olabilir. Bunun yanı sıra ortaya çıkan belirtiler infertilite tedavisi ile sonuç alınabileceği durumlarda izlenecek tedavi yöntemleri şu şekilde;
yukarıda yer alan teknikler infertilite tedavisinde en çok kullanılan ve olumlu yanıt alınabilecek etkiye sahip olabilen tekniklerdir.
İlaç İle İnfertilite Tedavisi
İnfertilite belirtilerinin görülmesinde hormon bozuklukları asıl neden olarak görülürse ilaç tedavisi öncelikli olarak tercih edilebilir. Sperm üretilmesi noktasında hormon bozukluklarının doğrudan etkileri görülebilmektedir. Bu düzensizliğin çözülmesinin ardından sperm üretilmesi sorunu da ortadan kalkabilir. İlaç tedavisi ile yaklaşık 2 yıl kadar düzenli olarak tedavi gerçekleştirilebilir ve bu sürenin ardından normal süreçte çocuk sahibi olabildiği gibi tüp bebek tedavisi de alternatif olarak değerlendirilebilir.
İğne İle İnfertilite Tedavisi
Hormonlarda bozukluk durumunun görülmesinde eksik olan değerlerin yerine getirilmesi için bu yöntem uygulanabilir. İğne ile takviye ilaç kullanılarak infertiliteye sebep olan hormon dengesizliğinin etkileri ortadan kaldırılabilir. İğne tedavisi 1-2 yıl süresince devam edebilir hastaların bu süreçte sabır göstermeleri ise bu yöntemin önemli noktalarından biridir. Olumlu olarak geçen tedavi sonucunda çocuk sahibi olmak mümkün olabilir.
Aşılama Yöntemi İle İnfertilite Tedavisi
Erkek infertilitesinde aşılama yönteminin uygulanabilmesi için meni sayısının on milyonun üzerinde olması ve kişinin sperme defekti olmaması durumları dikkate alınır. Aşılama yönteminde hastadan alınan sperm yıkanır ve ölü hücre ve toksik atıklardan arındırılır. Bu işlem ile kaliteli ve hareketli spermlerin sayısı artırılabilir. Elde edilen bu spermler kadının rahim ağzına özel araçlar yardımı ile aktarılır. Bu adımdan sonra spermler yumurtalığa ulaşır. Aşılama yönteminin başarılı olabilmesi için olması gerekenler şu şekilde;
yukarıda yer alan noktalar aşılama yönteminin uygulanabilmesinde öncelikli olarak dikkat edilen noktalardır. Aşılama tekniği infertilite tedavi yöntemleri arasında başarı oranı daha düşük olan bir süreçtir. Bu yöntemin başarı oranının yaklaşık olarak %10-15 aralığında olduğu belirtebilir.
İnfertilite Tedavisinde Yardımcı Üreme Yöntemleri
İnfertilite tedavisinde ilk üç tekniğin dışında kullanılan alternatiflerden birisi de yardımcı üreme yöntemlerinin kullanılmasıdır. Bu durumda en sık kullanılan yardımcı üreme teknikleri ise şu şekilde;
-
In-vitro fertilizasyon (IVF)
-
İntrasitoplazmik sperm injeksiyonu(ICSI)
-
Yüksek mikroskopik büyütmeyle seçilmiş sperm mikroenjeksiyon (IMSI)